Karper

De algemene zoetwatervis karper heeft vier voeldraden bij de bek, een lange rugvin met ca. 25 vinstralen en een geelbruine kleur. De wilde karper is deels verdrongen door gekweekte karpersoorten.

De karper wordt 75-120 cm lang en voedt zich met plankton, kleine bodemorganismen (wormen, muggenlarven, enz.) en planten. De wijfjes worden meestal geslachtsrijp na vier jaar, de mannetjes na drie jaar. De paaitijd valt in mei-juni.

De karper heeft het imago van een vis van stilstaand water. In feite komt deze vis van nature voor in rivieren en rivierdelta's. De soort plant zich voort in overstromingsvlakten.

Sinds de twaalfde eeuw

De karper is een exoot. Het oorspronkelijke leefgebied van de karper is het gebied rond de Zwarte Zee, de Kaspische Zee en het Aralmeer. Van daar heeft de karper zich, al dan niet met behulp van de mens, verspreid van de Rijndelta tot aan de Amoer in Noord-China, en zijn een oostelijke en een westelijke ondersoort ontstaan.

De oudste archeologische resten van karpers in Nederland dateren waarschijnlijk uit de twaalfde eeuw. Het meest waarschijnlijk is dat wilde karper uit de Donau via onbekende weg ergens in de Middeleeuwen het Rijnstroomgebied heeft weten te bereiken. Via de rivier heeft de soort zich verder verspreid.

Vele karpersoorten

• Wilde karpers kwamen tot het begin van de twintigste eeuw veel voor in de rivieren en het IJsselmeer. Door de massale uitzettingen van gekweekte karpers in de twintigste eeuw echter, trad al snel vermenging op met gekweekte en uitgezette karpers. Tegenwoordig wordt op de grote rivieren geen wilde karper meer gevangen.
• Boerenkarpers, een wilde karpersoort, komen in Nederland voor in de Zaanstreek en de kop van Noord-Holland. Kenmerkend zijn een torpedovormig lichaam (geen knik tussen kop en rug), een eindstandige bek, en bleke vinnen. Fysiologisch wijken wilde karpers sterk af, doordat het visvlees over het hele lichaam roodgekleurd is.
• Verwilderde karpers met een meer afgeplat lijf, en een lichte knik achter de kop en rode vinnen komen voor in veel gebieden (Zeeland, Flevopolder en Haarlemmermeer). Deze karpers zijn verwilderde nakomelingen van gekweekte karpers met een opmerkelijk uniform uiterlijk. Ze planten zich al generaties lang gewoon voort. In het voorjaar als het water voldoende is opgewarmd kan men de karpers massaal zien paaien in ondiepe plantenrijke gebieden.
• Schubkarpers is de naam voor gekweekte exemplaren, die veelal hoger en breder gebouwd zijn. Gekweekte karpers hebben voor 80 procent wit vlees. Er bestaan allerlei gekweekte karperrassen met elk hun eigen typische lichaamsvorm. Voorbeelden zijn Galicische karpers, Boheemse karpers.

Vangst

In de beroepsvisserij wordt op verwilderde karper gevist met de zegen, kieuwnetten en electro-visapparaten.

Creatieve recepten

De karper is een zeer goed eetbare vis en er bestaan velerlei creatieve recepten. Het beste seizoen om karper te eten is van oktober tot half maart.

Naar recepten met karper

Naar lijst verkoopadressen verse karper

Met dank aan visserijbedrijf Timmerman (GM 57) uit Genemuiden voor gebruik van de foto.