22 januari 2013

Uitzetten jonge paling: liever glasaal dan pootaal?

Voor herstel van de palingstand is het uitzetten van jonge paling in binnenwateren van groot belang. Maar wat is beter: wilde glasaal uitzetten, of gekweekte pootaal uitzetten? Onderzoeksresultaten wijzen naar glasaal, maar het is te vroeg voor conclusies.

In Nederland is de kust door haar dijkensysteem bijna geheel gesloten. Daardoor is het voor trekvissen, zoals de paling, moeilijk om hun opgroeigebieden in de zoete binnenwateren te bereiken. De uitzet van jonge paling in binnenwateren daarom van groot belang voor herstel van de palingbestanden.

Ten behoeve van hun eigen bedrijfsvoering zetten beroepsvissers jaarlijks jonge paling uit in de polder en boezemwateren. De CvB coördineert de aankoop van deze jonge paling. Daarnaast zet de Nederlandse overheid, gedeeltelijk met Europees geld, jonge paling uit ten behoeve van aalherstel. Deze uitzet voor aalherstel wordt gecoördineerd door het Productschap Vis in nauw overleg met de CvB en DUPAN.

Het gaat daarbij om zowel glasaal als pootaal. Glasaal komt regelrecht uit zee en is gevangen door gespecialiseerde Franse of Britse glasaalvissers. Pootaal is wilde glasaal die eerst enige tijd is opgegroeid in palingkwekerijen.

Belangrijke afwegingen bij de keuze voor glasaal of pootaal zijn vooral de overlevingskansen van uitgezette glasaal en pootaal, alsmede het prijsverschil tussen glasaal en pootaal op de markt.

Groei en conditie

Om meer duidelijkheid te krijgen over de overlevingskansen is recentelijk onderzoek gedaan naar de overleving en de groei van uitgezette glasaal en pootaal.

DUPAN heeft onderzoek verricht bij Viskwekerij Valkenswaard. Glasaal en pootaal werden 47 dagen in een aquarium geobserveerd, en werden in vijvers uitgezet en na 26 weken gemeten. Uit dit onderzoek bleek dat het overlevingspercentage glasaal en pootaal in de vijvers hoog is, maar dat de glasaal wat sneller lijkt te groeien. De groei van de glasaal in de vijvers was vergelijkbaar met de groei van glasaal in het wild.

Janek Simon van het Institut für Binnenfischerei in Potsdam heeft met enkele collega's een vergelijkbaar onderzoek gedaan in zes geïsoleerde meren in Duitsland. Uit dit onderzoek bleek dat de groei en de conditie van uitgezette glasaal na 4 jaar beter was dan die van uitgezette pootaal.

Geen overhaaste conclusies

De Britse gepensioneerde aalbioloog Brian Knight heeft het DUPAN-onderzoek en het Duitse onderzoek vergeleken. Hij stelt vast dat de resultaten van beide onderzoeken in dezelfde richting wijzen: aal die als glasaal is uitgezet groeit beter dan aal die als pootaal is uitgezet. Maar hij waarschuwt voor overhaaste conclusies.

Knight signaleert dat de onderzoeken niet volledig vergelijkbaar zijn. Bij het Duitse onderzoek werd weinig glasaal en pootaal teruggevangen; daardoor moesten de metingen aan een gering aantal dieren gedaan worden. En anders dan bij DUPAN geeft het Duitse onderzoek geen schattingen van het overlevingpercentage van de uitgezette glasaal en pootaal.

Knight betwijfelt bovendien of de teruggevangen aal representatief was voor de aal in het natuurlijke systeem. Die twijfel geldt voor beide onderzoeken. In het Duitse onderzoek is alleen naar aal gevist met het electrovisapparaat in de oever. Het is de vraag of de aal die zich aan de oever ophoudt representatief is voor de aal in het gehele meer. En in het DUPAN-onderzoek is alleen gekeken naar de overleving in vijvers zonder natuurlijke vijanden. De overleving was er zeer hoog: 90%.

Gezien deze beperkingen vindt Knight het te vroeg voor een definitief antwoord op de vraag of uitzetten van glasaal betere resultaten geeft dan het uitzetten van pootaal.

Bekijk het onderzoek van DUPAN: Praktijkproeven overleving uitgezette aal

Het onderzoek van Janek Simon en collega's:
Comparison of growth and condition of European eels stocked as glass and farm sourced eels in lakes in the first 4 years after stocking. By J. Simon, H. Dörner, R. D. Scott, K. Schreckenbach and R. Knösche, in Journal of Applied Ichthyology (2012), 1–8, Blackwell Verlag, GmbH, ISSN 0175–8659