Afdrukweergave
9 november 2011

Onderzoek geleiding schieralen langs gemalen in volle gang

ontvelde paling

Ingenieursbureau Tauw en de Combinatie van Beroepsvissers zijn volop bezig met het project 'Geleiden van schieraal langs gemalen'. Bij zeven gemalen, verspreid over heel Nederland, worden op dit moment proeven gedaan met systemen om aal te weren van de gemaalpompen. Getest worden ook systemen om de aal te geleiden naar een alternatieve migratieroute, of naar een opvangbak van waaruit de schieraal overgezet kan worden. De innovatieve systemen moeten voorkomen dat aal verwond of gedood worden door de gemaalpompen. Ook andere vissen die naar zee willen trekken, blijft dan dit lot bespaard. Het onderzoek moet bijdragen aan herstel van de palingstand.

Nederland telt zo’n 4000 gemalen, die het overtollige water uit kanalen en vaarten wegpompen. Ze zijn erg belangrijk voor ons waterbeheer en het behoud van droge voeten. Gemalen kunnen echter ook schade toebrengen aan vissen, als zij in aanraking komen met de bewegende pompdelen van een gemaal. Het komt voor dat de schieraal tussen de schoepen van het gemaal en de wand vast komt te zitten en levend gevild wordt (zie foto Hans Wolkers, rechtsboven). Hoe lang zij daarna nog leven, is niet bekend.

Voor vissoorten als de paling vormen gemalen bovendien een barrière in hun natuurlijke trek van en naar zee. De paling moet als volwassen dier de Sargassozee bereiken voor een succesvolle voortplanting.

Sinds maart 2011 onderzoeken Tauw en de Combinatie van Beroepsvissers samen met een aantal waterschappen de mogelijkheden om schade en sterfte onder paling en andere vissoorten zoveel mogelijk te beperken. Dit project draagt bij aan de doelstellingen uit het nationale Aalbeheerplan, namelijk herstel van de palingstand.


Vijf systemen als test

De volgende systemen voor viswering en visgeleiding worden op het moment getest:

  • In Waterschap Amstel Gooi en Vecht: een fijnmazig rooster
  • In Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden: stroboscooplampen
  • In Waterschap Noorderzijlvest en Scheldestromen: kunstmatige zijstroming
  • In Wetterskip Fryslan:. een visvriendelijk gemaalconcept en ultrasone geluidsgolven

Het onderzoek levert unieke nieuwe informatie over de toepasbaarheid van de verschillende systemen bij gemalen. In november worden de veldproeven afgerond. Begin 2012 zijn de resultaten van het onderzoek bekend.

logo EU

Dit project is mogelijk dankzij het Nederlandse Operationeel Programma Perspectief voor een duurzame visserij, dat wordt medegefinancierd uit het Europese Visserijfonds (EVF).

 

gemaal casper hommes

Foto boven:
Onderzoek bij gemaal Casper Hommes in Zuid-Wolde. Beroepsvisser Johannes Veenstra uit Groningen werkt samen met een Amerikaanse ontwerper van geleidingssystemen bij het legen van de fuik. Deze zal de door de zijstroom afgeleide schieraal opvangen. Het communiceren in het Engels ging Johannes aardig af en de samenwerking verliep ook prima.